به نقل از «ایسنا»

سمفونی عظیم و عجیب ماتم در بندر

تاریخ انتشار: ۲۶ شهریور ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۰۳۰۴۲۸

ایسنا/بوشهر این‍جا دیّر است؛ بندری کهن که عنوان بزرگ‌ترین بندر صیادی کشور را یدک می‌کشد و مردمانی صیاد و باورمند را در خود جای داده است. آن‌ها ارادت عجیبی به اهل بیت (ع) به‌ویژه امام حسین (ع) دارند و با شور و عشقی وصف ناشدنی به برگزاری آیین سوگواری حسینی می‌پردازند.

برای توصیف حال و هوای این روزهای دیّر در روز اربعین حسینی راهی کوچه‌های تنگ و باریک این کهن‌دیار می‌شویم تا با نوای منحصربه‌فرد سنج و دمام، به مجلس سینه‌زنی مردانی سختکوش بنگریم که با خلوص نیت کمر خم کرده، در برهای سینه‌زنی تقسیم شده و دست‌های خود را با چرخشی بر جانب راست سینه خود می‌کوبند و کمی آن‌طرف‌تر زنان و دخترانی سیاه‌پوش بندر بر سر و سینه‌زنان در سوگ حسین و یارانش مویه سرمی‌دهند؛ عجب سمفونی غریبی است؛ نوحه‌ها و چهره‌هایی که از حسرت و اندوه پر چین و چروک شده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

.. آری این سمفونی هم عظیم است و هم غریب.

میهمان محله «عرب‌ها»، یکی از قدیمی‌ترین محلات دیّر می‌شویم تا در قدیمی‌ترین هیات عزاداری شهر به سوگواری بپردازیم. هیاتی که در کنار آن موکبی برپاست تا به‌صورت مرتب با چایی، شیرینی، شربت و قهوه در حال پذیرایی از سوگواران باشد. نام این هیات «ابوالفضل» است که در سال ۱۳۲۵ به همت یکی از صیادان این محله به نام «زار عباس احمدپور» راه‌اندازی شد.  

برپایی هیات حسینی دیّری‌ها در دهه ۳۰

احمد احمدی، عکاس و مستندساز دیّری در این باره به ایسنا می‌گوید: در دهه ۳۰ زنده‌یاد زار (زائر) عباس احمدپور که به صیادی و دیارنوردی مشغول بوده و پیوسته به کشورهای خلیجی برای تجارت سفر می‌کرده، تصمیم می‌گیرد که با همدلی برخی از هم‌محله‌ای‌های خود هیاتی را برای سوگواری امام حسین (ع) و شهدای کربلا در دیّر پایه‌ریزی کند. او در سفری که به بحرین دارد، ۱۰ زنجیر، یک سنج و یک بلندگو می‌خرد و با خود به بندر آورد و با راه‌اندازی هیات «ابوالفضل» مراسم زنجیرزنی، سینه‌زنی و نوحه‌خوانی را همزمان با ماه محرم و صفر برگزار کرد. او خود نوحه‌خوانی این مراسم را برعهده گرفت.

وی ادامه می‌دهد: این هیات در کنار هیات دیگری که در محله سیدصفا قرار دارد، از دیرپاترین هیات‌های مذهبی دیّر به‌شمار می‌روند که  هر ساله با فرارسیدن ماه محرم و صفر مراسم سوگواری امام حسین (ع) و یارانش را با شکوه و پرابهت برگزار می‌کنند. در این هیات علاوه بر عزاداری و اجرای تعزیه، غذای نذری هم پخت می‌شود و میان حاجت‌خواهان و مردم تقسیم می‌شود.

احمدی با بیان اینکه مردم دیّر که اغلب شغل آن‌ها صیادی و دریانوردی است، در پخت نذورات این هیات همکاری بالایی دارند، بیان می‌کند: برای مثال آن‌که صیاد است اگر ۲۰ گرگور دارد، یک گرگور را در طول سال به امام حسین اختصاص می‌دهد و تمام درآمد آن را جمع کرده و در ماه محرم به متولی هیات می‌دهد یا آن‌که تاجر است در هر سفر دریایی که می‌رود برنج، چایی، شکر، شربت و... به نیت نذر امام حسین (ع) می‌خرد و آن‌ها را به هیات می‌آورد. همچنین دامداران نیز هر سال ۴ یا ۵ گوسفند یا بز را نذر  و به هیات تقدیم می‌کنند. این رسم حسنه از دهه سی تا امروز که هیات به همت پسران و هم‌محله‌ای‌های زارعباس می‌گردد، میان مردم دیّر باب است و هر فردی به اندازه‌ی توان خود در این مسیر هم‌گام می‌شود.

وی یادآور می‌شود: در این شهرستان نذری‌هایی نظیر برنج، خورش، قیمه، شله‌زرد، نان محلی (گرده تنوری)، آش رشته، حلیم، نخود، چایی، شربت، شیر و قهوه میان عزاداران و مردم تقسیم می‌شود که البته فکر می‌کنم پخت حلوا زرد و نان محلی خاص مردم این دیار است و به‌طور معمول برای آماده کردن نان محلی که ما به آن «گرده» می‌گوییم، زنان همسایه و هیاتی گرد هم جمع می‌شوند و این نان‌ها را در تنورهای فلزی یا گلی می‌پزند و به همراه حلوا زرد تقسیم می‌کنند.

محتک علی‌اصغر از قدیمی‌ترین آیین‌های عزاداری دیّر

این مستندساز در ادامه به دیگر آیین‌های شاخص عزاداری حسینی در دیّر گریزی می‌زند و تصریح می‌کند: محتک (مهتک یا مختک) علی‌اصغر یکی از قدیمی‌ترین آیین‌های عزاداری است که در میان زنان دیّری در دهه اول ماه محرم برپا می‌شود، در این مراسم زنان گرد مختک نمادین علی‌اصغر که از قدمت زیادی برخوردار است، به نوحه‌خوانی و سینه‌زنی می‌پردازند. این مختک میان زنان مومن دیّری دست به دست شده تا رسیده به خانم رنجبر که امروز متولی برگزاری این مراسم است. زنان دیّری به این مراسم باور دارند و بسیار حاجت گرفته‌اند. به عبارتی از دید آن‌ها، مختک علی‌اصغر، ضامن سلامتی نوزدان و برآورده شدن حاجت زنان در حسرت فرزند است.

احمدی همچنین جمع‌شدن همه هیات‌های عزاداری شهر و برگزاری نماز جماعت را در روز عاشورا در حسینه اعظم که به حسینه‌ی «ماتم آغا» معروف است، دیگر آیین ممتازی می‌داند که در ایام سوگواری امام حسین (ع) و یارانش برپا می‌شود. وی می‌افزاید: در این روز قیامتی در دیر برپا می‌شود. همه دسته‌جات زنجیرزنی و هیات‌های عزاداری دیر در این مکان گرد هم جمع می‌شوند و به عزاداری می‌پردازند. در این مراسم به‌وضوح شکوه سوگواری و اوج اندوه و غم مردم دیر می‌بینید که انگار همین امروز امام حسین (ع) و یارانش شهید شده‌اند. بی‌شک داغ شهادت سالار شهیدان و یارانش همیشه برای ما تازه است.  

گذر از محله عرب نشین به ساحل 

وی می‌افزاید: در این تجمع دسته‌های سینه‌زنی در ردیف دوم و هیات‌های سنج و دمام‌زنی در ردیف نخست به سینه‌زنی و عزاداری می‌پردازند و از حسینه خارج شده و بعد از گذر از محله عرب نشین این شهر به محل برگزاری تعزیه در کنار ساحل می‌روند و در این مسیر مردم هم پشت سر آن‌ها حرکت می‌کنند.

این عکاس و مستند ساز سپس در پایان با اشاره به اهمیت اربعین در میان مردم دیّر، می‌گوید: هر ساله همزمان با اربعین، عموم دیری‌ها به‌ویژه آنان که از پیاده‌روی حماسی اربعین بازمانده‌اند، از حسینه سیدمرتضی عازم امامزاده ابوالقاسم می‌شوند و مسیری حدود ۴ کیلومتری را پیاده‌روی می‌کنند و در این مسافت به عزاداری و نوحه‌خوانی می‌پردازند. امروز هم همه می‌آیند تا پیاده به امامزاده ابوالقاسم بروند و اندوه خود را از این ماتم بزرگ بنمایانند.

در پایان این گزارش باید یادآور شد که عزاداری در دیّر از همان روز اول محرم آغاز می‌شود که در این روز عزاداران به سینه‌زنی، سنج و دمام‌زنی و مداحی می‌پردازند، اما از روز چهارم به عزاداران و عاشقان حسینی دسته‌های زنجیرزنی هم اضافه می‌شود؛ این دسته‌ها که از یک محله به محلات دیگر می‌روند، ابتدا در محله خود به عزاداری می‌پردازند. البته محله سیدصفا که یکی از محلات قدیمی دیّر است افزون بر هیات‌های سینه‌زنی و سنج و دمام‌زنی، قدیمی‌ترین تعزیه این شهر را نیز اجرا می‌کند و در واقع قدمت تعزیه در دیّر محصور به این محله می‌شود.

انتهای پیام

منبع: ایسنا

کلیدواژه: اربعين حسينی اربعین احمد احمدی کربلا بحرین استان بوشهر بندر دیر عاشورا قدیمی ترین نوحه خوانی سنج و دمام امام حسین ماه محرم علی اصغر سینه زنی مردم دی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۰۳۰۴۲۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

گنج داریوش سوم هخامنشی؛ گنجینه‌ای عظیم که هنوز پیدا نشده است

گنج داریوش سوم هخامنشی که قرار بود برای جمع‌آوری لشکری انبوه توسط او صرف شود، یکی از بزرگترین گنج‌های گمشده ایران محسوب می‌شود.

به گزارش گجت نیوز، اسکندر مقدونی در زمان تسخیر سرزمین‌های پادشاهی هخامنشی و تصاحب غنایم شوش، ایسوس (شهری در ترکیه امروزی)، دمشق و پارسه (تخت جمشید)، بخش مهمی از گنجینه هخامنشیان را به دست آورد؛ اما آنچه که به‌عنوان گنجینه داریوش سوم مانند رازی در دل تاریخ گم شده است، می‌تواند یکی از بزرگترین و ارزشمندترین گنج‌های ایران باشد.

گنج داریوش سوم هخامنشی کجاست؟

اگر از خود می‌پرسید بزرگترین گنج گمشده ایران چیست و مربوط به کدام دوره است؟ یک پاسخ ممکن برای این سوال می‌تواند گنج رازآلود و گمشده داریوش سوم، آخرین پادشاه هخامنشی باشد.

تردیدی نیست که اگر داستان گنجینه آخرین پادشاه هخامنشی واقعیت داشته باشد، این گنج می‌تواند یکی از مهم‌ترین و ارزشمندترین گنج‌های ایران باشد.

گنجینه داریوش، ثروت تاریخی خاندان هخامنشیان بوده که در طول سال‌ها جمع‌آوری شده بود و اگرچه اسکندر بخش‌هایی از آن را تصاحب کرد، اما داریوش سوم در جریان فرار خود بخش عمده آن را با هدف تشکیل ارتشی بزرگ برای مقابله با اسکندر حمل می‌کرده است.

داریوش سوم کیست و چگونه به پادشاهی رسید؟

داریوش سوم معروف به دارا، آخرین پادشاه شاهنشاهی هخامنشی محسوب می‌شود که از ۳۳۶ تا ۳۳۰ قبل از میلاد سلطنت کرد. او فرزند آرشام و سی‌سی گامبیس و آخرین پادشاه رسمی هخامنشی بود.

داستان داریوش سوم در زمان پادشاهی اردشیر سوم آغاز می‌شود. بنا بر اسناد تاریخی، در زمان آغاز سلطنت اردشیر سوم و تصمیم او برای حذف دیگر شاهزادگان رقیب، خبری از داریوش نبود و این می‌تواند حاکی از این باشد که نقش و رده داریوش در آن زمان چندان حائز اهمیت نبوده است.

با وجود این، شاهزاده جوان هخامنشی در نبرد با کادوسیان توانایی‌های خود را اثبات کرد؛ به‌نحوی که اردشیر سوم، داریوش را دلیرترین پارسیان نامید و به مقام ساتراپی ارمنستان برگزید.

بعدها اما، باگواس، وزیر بزرگ دربار هخامنشی، اردشیر سوم را مسموم کرد و پسرش ارشک را بر تخت نشاند. طولی نکشید که وزیر خائن ارشک را هم مسموم کرد و تصمیم گرفت ساتراپی ارمنستان یعنی داریوش را بر تخت بنشاند تا بتواند او را بازیچه کرده و کنترل کند. باگواس اما به خواسته خود نرسید و این داریوش سوم بود که وزیر خائن را به قتل رساند.

در سال ۳۳۰ پیش از میلاد و در شرایطی که پادشاهی هخامنشی بعد از دو شکست پیاپی در نبرد با اسکندر، در خطر سرنگونی توسط ارتش مقدونی قرار داشت، داریوش تصمیم گرفت در هگمتانه در ماد، ارتش بزرگ دیگری برای نبرد با اسکندر تشکیل دهد. اما حمله اسکندر به این سرزمین، نقشه داریوش را عقیم کرد و به همین دلیل شاهنشاه با برادرزاده‌اش به نام بسوس و جمعی از بزرگان هخامنشی از ری به سمت شرق حرکت کرد.

در مسیر و در حوالی دامغان، بسوس از ترس نزدیک بودن لشکر مقدونی به شاه خیانت کرده، او را زخمی کرد و به باختر رفت تا به عنوان اردشیر پنجم، پادشاه جدید هخامنشی حکومت کند.

از سوی دیگر و در همین شرایط، اسکندر به کاروان داریوش سوم رسید؛ اما در این زمان شاهنشاه فوت کرده بود. پس او برای مشروعیت بخشیدن به فتوحات خود، ابتدا جسد شاه را با احترام و تشریفات دفن کرد و سپس به تعقیب بسوس یا اردشیر پنجم رفت تا او را مجازات کند.

ماجرای گنج داریوش سوم چیست؟

بنا بر اسناد تاریخی، اسکندر در پارسه حدود ۹ هزار تالنت طلا و ۴۰ هزار تالنت نقره به دست آورد. تالنت در معیارهای وزنی امروزی، چیزی برابر با ۲.۲۶ کیلوگرم است و با این اوصاف باید گفت اسکندر از تنها یکی از شهرهای بزرگ پادشاهی هخامنشی، حدود ۱۰۰۰ تن جوهرات و غنیمت به‌دست آورد.

دیودور سیسیلی، مورخ مشهور یونانی در این‌باره نوشته که اسکندر بعد از تصرف پارسه، غنیمت‌ها را بر بیش از ۳ هزار شتر بارکش و ۱۰ هزار جفت قاطر (یعنی ۲۳ هزار حیوان بارکش) سوار کرد و به کشور خود برد.

با وجود این، همه این‌ها تنها بخشی از ثروت بی‌کران پادشاهی هخامنشیان بود؛ چرا که داریوش سوم قبل از رسیدن اسکندر به پارسه، با کاروانی از گنجینه‌های مهم به پایتخت تابستانی قلمرو خود یعنی هگمتانه رفت.

گفته می‌شود داریوش سوم پیش از مرگ و در شرایطی که احساس خطر کرده بود، دستور داد تمام طلاها، نقره‌ها و اشیای قیمتی را در اطراف این شهر دفن کنند. این موضوع سبب شد تا اسکندر بعد از تصرف هگمتانه، هیچ اثری از گنج بزرگ داریوش سوم پیدا نکند.

به‌گفته پژوهشگران تاریخ، گنج داریوش سوم چیزی معادل نیمی از کل دارایی خاندان هخامنشی بوده و قرار بوده برای بازسازی ایران و جمع‌آوری یک لشکر بزرگ برای مقابله با اسکندر صرف شود.

لازم به ذکر است، تمام تلاش‌ها برای یافتن گنج داریوش سوم تا امروز بی‌نتیجه بوده و هیچ‌کس نتوانسته رد یا نشانی از آن پیدا کند.